«به نام خداوند رحمتگر مهربان»

 

[این] سوره‏اى است كه آن را نازل و آن را فرض گردانیدیم و در آن آیاتى روشن فرو فرستادیم باشد كه شما پند پذیرید! (1)

به هر زن زناكار و مرد زناكارى صد تازیانه بزنید و اگر به خدا و روز بازپسین ایمان دارید در [كار] دین خدا نسبت به آن دو دلسوزى نكنید و باید گروهى از مؤمنان در كیفر آن دو حضور یابند! (2)

مرد زناكار جز زن زناكار یا مشرك را به همسرى نگیرد و زن زناكار جز مرد زناكار یا مشرك را به زنى نگیرد و بر مؤمنان این [امر] حرام گردیده است! (3)

و كسانى كه نسبت زنا به زنان شوهردار مى‏دهند سپس چهار گواه نمى‏آورند هشتاد تازیانه به آنان بزنید و هیچگاه شهادتى از آنها نپذیرید و اینانند كه خود فاسقند! (4)

مگر كسانى كه بعد از آن [بهتان]، توبه كرده و به صلاح آمده باشند كه خدا البته آمرزنده مهربان است. (5)

و كسانى كه به همسران خود نسبت زنا مى‏دهند و جز خودشان گواهانى [دیگر] ندارند هر یك از آنان [باید] چهار بار به خدا سوگند یاد كند كه او قطعاً از راستگویان است؛ (6)

و [گواهى در دفعه] پنجم این است كه [شوهر بگوید:] لعنت ‏خدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد (7)

و از [زن] كیفر ساقط مى‏شود در صورتى كه چهار بار به خدا سوگند یاد كند كه [شوهر] او جداً از دروغگویان است (8)

و [گواهى] پنجم آنكه خشم خدا بر او باد اگر [شوهرش] از راستگویان باشد (9)

و اگر فضل و رحمت‏ خدا بر شما نبود و اینكه خدا توبه ‏پذیر سنجیده‏ كار است [رسوا مى‏شدید]! (10)

در حقیقت كسانى كه آن بُهتان [داستان افك] را [در میان] آوردند دسته‏اى از شما بودند؛ آن [تهمت] را شرى براى خود تصور مكنید، بلكه براى شما در آن مصلحتى [بوده] است؛ براى هر مردى از آنان [كه در این كار دست داشته] همان گناهى است كه مرتكب شده است و آن كس از ایشان كه قسمت عمده آن را به گردن گرفته است عذابى سخت‏ خواهد داشت! (11)

چرا هنگامى كه آن [بهتان] را شنیدید مردان و زنان مؤمن گمان نیك به خود نبردند و نگفتند این بهتانى آشكار است؟! (12)

چرا چهار گواه بر [صِحَت] آن [بهتان] نیاوردند؟! پس چون گواهان [لازم] را نیاورده‏اند، اینانند كه نزد خدا دروغگویانند! (13)

و اگر فضل خدا و رحمتش در دنیا و آخرت بر شما نبود، قطعاً به [سزاى] آنچه در آن به دخالت پرداختید به شما عذابى بزرگ مى‏رسید! (14)

آنگاه كه آن [بهتان] را از زبان یكدیگر مى‏گرفتید و با زبانهاى خود چیزى را كه بدان علم نداشتید مى‏گفتید و مى‏پنداشتید كه كارى سهل و ساده است با اینكه آن [امر] نزد خدا بس بزرگ بود! (15)

و [گر نه] چرا وقتى آن را شنیدید نگفتید: «براى ما سزاوار نیست كه در این [موضوع] سخن گوییم؛ [خداوندا] تو مُنَزهى، این بهتانى بزرگ است» (16)

خدا اندرزتان مى‏دهد كه هیچ گاه دیگر مثل آن را اگر مؤمنید تكرار نكنید (17)

و خدا براى شما آیات [خود] را بیان مى‏كند و خدا داناى سنجیده ‏كار است. (18)

كسانى كه دوست دارند كه زشتكارى در میان آنان كه ایمان آورده‏اند شیوع پیدا كند، براى آنان در دنیا و آخرت عذابى پر درد خواهد بود؛ و خدا[ست كه] مى‏داند و شما نمى‏دانید! (19)

و اگر فضل و رحمت‏ خدا بر شما نبود و اینكه خدا رئوف و مهربان است [مجازات سختى در انتظارتان بود]! (20)

اى كسانى كه ایمان آورده‏اید! پاى از پى گامهاى شیطان منهید [از گامهاى شیطان پیروى نكنید]! و هر كس پاى بر جاى گامهاى شیطان نهد [بداند كه] او به زشتكارى و ناپسند وا مى‏دارد و اگر فضل خدا و رحمتش بر شما نبود هرگز هیچ كس از شما پاك نمى‏شد؛ ولى [این] خداست كه هر كس را بخواهد پاك مى‏گرداند و خدا[ست كه] شنواى داناست! (21)

و سرمایه‏ داران و فراخ ‏دولتان شما نباید از دادن [مال] به خویشاوندان و تهیدستان و مهاجران راه خدا دریغ ورزند؛ و باید عفو كنند و گذشت نمایند؛ مگر دوست ندارید كه خدا بر شما ببخشاید؟! و خدا آمرزنده مهربان است! (22)

بى‏گمان كسانى كه به زنان پاكدامن بى‏ خبر [از همه جا] و با ایمان نسبت زنا مى‏دهند در دنیا و آخرت لعنت ‏شده‏اند و براى آنها عذابى سخت‏ خواهد بود (23)

در روزى كه زبان و دستها و پاهایشان بر ضد آنان براى آنچه انجام مى‏دادند شهادت مى‏دهند (24)

آن روز خدا جزاى شایسته آنان را به طور كامل مى‏دهد و خواهند دانست كه خدا همان حقیقت آشكار است (25)

زنان پلید براى مردان پلیدند، و مردان پلید براى زنان پلید؛ و زنان پاك براى مردان پاكند، و مردان پاك براى زنان پاك![1] اینان از آنچه در باره ایشان مى‏گویند بر كنارند براى آنان آمرزش و روزى نیكو خواهد بود (26)

اى كسانى كه ایمان آورده‏اید به خانه‏هایى كه خانه‏هاى شما نیست داخل مشوید تا اجازه بگیرید و بر اهل آن سلام گویید این براى شما بهتر است باشد كه پند گیرید (27)

و اگر كسى را در آن نیافتید پس داخل آن مشوید تا به شما اجازه داده شود؛ و اگر به شما گفته شد: «برگردید!» برگردید؛ كه آن براى شما سزاوارتر است و خدا به آنچه انجام مى‏دهید داناست (28)

بر شما گناهى نیست كه به خانه‏هاى غیر مسكونى كه در آنها براى شما استفاده‏اى است داخل شوید و خدا آنچه را آشكار و آنچه را پنهان مى‏دارید مى‏داند (29)

به مردان با ایمان بگو: دیده فرو نهند و پاكدامنى ورزند؛ كه این براى آنان پاكیزه‏تر است؛ زیرا خدا به آنچه مى‏كنند آگاه است! (30)

و به زنان با ایمان بگو: دیدگان خود را [از هر نامحرمى] فرو بندند و پاكدامنى ورزند و زیورهاى خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه طبعاً از آن پیداست و باید روسرى خود را بر سینه خویش [فرو] اندازند و زیورهایشان را جز براى شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدران شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران شوهرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان [همكیش] خود، یا كنیزانشان، یا خدمتكاران مرد كه [از زن] بى‏نیازند، یا كودكانى كه بر عورتهاى زنان وقوف حاصل نكرده‏اند، آشكار نكنند؛ و پاهاى خود را [به گونه‏اى به زمین] نكوبند تا آنچه از زینتشان نهفته مى‏دارند معلوم گردد. اى مؤمنان همگى [از مرد و زن] به درگاه خدا توبه كنید، امید كه رستگار شوید! (31)

بى‏ همسران خود، و غلامان و كنیزان درستكارتان را همسر دهید؛ اگر تنگدستند خداوند آنان را از فضل خویش بى‏نیاز خواهد كرد؛ و خدا گشایشگر داناست! (32)

و كسانى كه [وسیله] زناشویى نمى‏یابند باید عفت ورزند تا خدا آنان را از فضل خویش بى‏نیاز گرداند و از میان غلامانتان كسانى كه در صددند با قرارداد كتبى خود را آزاد كنند اگر در آنان خیرى [و توانایى پرداخت مال] مى‏یابید قرار باز خرید آنها را بنویسید؛ و از آن مالى كه خدا به شما داده است به ایشان بدهید [تا تدریجاً خود را آزاد كنند]! و كنیزان خود را در صورتى كه تمایل به پاكدامنى دارند براى اینكه متاع زندگى دنیا را بجویید به زنا وادار مكنید! و هر كس آنان را به زور وادار كند، در حقیقت ‏خدا پس از اجبار نمودن ایشان [نسبت به آنها] آمرزنده مهربان است! (33)

و قطعاً به سوى شما آیاتى روشنگر و خبرى از كسانى كه پیش از شما روزگار به سر برده‏اند و موعظه‏اى براى اهل تقوا فرود آورده‏ایم! (34)

خدا نور آسمانها و زمین است؛ مَثَل نور او چون چراغدانى است كه در آن چراغى، و آن چراغ در شیشه‏اى است، آن شیشه گویى ستاره ای درخشان است كه از درخت‏ خجسته زیتونى كه نه شرقى است و نه غربى افروخته مى‏شود، نزدیك است كه روغنش هر چند بدان آتشى نرسیده باشد روشنى بخشد؛ روشنى است بر روى روشنى؛‏ خدا هر كه را بخواهد با نور خویش هدایت مى‏كند، و این مَثَل ها را خدا براى مردم مى‏زند و خدا به هر چیزى داناست. (35)

در خانه‏هایى كه خدا رُخصَت داده كه [قدر و منزلت] آنها رفعت‏ یابد؛ و نامش در آنها یاد شود، در آن [خانه]ها، هر بامداد و شامگاه او را نیایش مى‏كنند... (36)

مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستدى آنان را از یاد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زكات به خود مشغول نمى‏دارد؛ و از روزى كه دل ها و دیده‏ها در آن زیر و رو مى‏شود، مى‏هراسند (37)

تا خدا بهتر از آنچه انجام مى‏دادند به ایشان جزا دهد، و از فضل خود بر آنان بیفزاید؛ و خدا[ست كه] هر كه را بخواهد بى‏حساب روزى مى‏دهد (38)

و كسانى كه كفر ورزیدند، كارهایشان چون سرابى در زمینى هموار است كه «تشنه» آن را آبى مى‏پندارد؛ تا چون بِدان رسد آن را چیزى نیابد، و خدا را نزد خویش یابد و حسابش را تمام به او دهد؛ و خدا زود شمار است! (39)

با [كارهایشان] مانند تاریكی هایى است كه در دریایى ژرف است كه موجى آن را مى‏پوشاند، [و] روى آن موجى [دیگر] است [و] بالاى آن ابرى است؛ تاریكی هایى است كه بعضى بر روى بعضى قرار گرفته است، هر گاه دست خود را خارج كند ممكن نیست آن را ببیند! و خدا به هر كس نورى نداده باشد، او را هیچ نورى نخواهد بود! (40)

آیا ندانسته‏اى كه هر كه [و هر چه] در آسمانها و زمین است براى خدا تسبیح مى‏گویند، و پرندگان [نیز] در حالى كه در آسمان پر گشوده‏اند [تسبیح او مى‏گویند]؟! همه ستایش و نیایش خود را مى‏دانند؛ و خدا به آنچه مى‏كنند داناست! (41)

و فرمانروایى آسمانها و زمین از آن خداست و بازگشت [همه] به سوى خداست (42)

آیا ندانسته‏اى كه خدا[ست كه] اَبر را به آرامى مى‏راند، سپس میان [اجزاء] آن پیوند مى‏دهد، آنگاه آن را متراكم مى‏سازد؟! پس دانه‏هاى باران را مى‏بینى كه از خلال آن بیرون مى‏آید؛ و [خداست كه] از آسمان از كوه هایى [از ابر یخ‏زده] كه در آنجاست تگرگى فرو مى‏ریزد، و هر كه را بخواهد بدان گزند مى‏رساند، و آن را از هر كه بخواهد باز مى‏دارد؛ نزدیك است روشنى برقش چشمها را بِبَرَد! (43)

خداست كه شب و روز را با هم جابجا مى‏كند؛ قطعاً در این [تبدیل] براى صاحبان بصیرت [درس] عبرتى است! (44)

و خداست كه هر جنبنده‏اى را [ابتدا] از آبى آفرید؛ پس پاره‏اى از آنها بر روى شكم راه مى‏روند، و پاره‏اى از آنها بر روى دو پا، و بعضى از آنها بر روى چهار [پا] راه مى‏روند؛ خدا هر چه بخواهد مى‏آفریند، در حقیقت‏ خدا بر هر چیزى تواناست! (45)

قطعاً آیاتى روشنگر فرود آورده‏ایم و خدا هر كه را بخواهد به راه راست هدایت مى‏كند (46)

و مى‏گویند: «به خدا و پیامبر [او] گرویدیم و اطاعت كردیم!» آنگاه دسته‏اى از ایشان پس از این [اِقرار]، روى برمى‏گردانند؛ و آنان مؤمن نیستند! (47)

و چون به سوى خدا و پیامبر او خوانده شوند تا میان آنان داورى كند بناگاه دسته‏اى از آنها روى برمى‏تابند! (48)

و اگر حق به جانب ایشان باشد به حال اطاعت به سوى او مى‏آیند! (49)

آیا در دلهایشان بیمارى است، ‏یا شك و تردید دارند، یا از آن مى‏ترسند كه خدا و فرستاده‏اش بر آنان ستم ورزند؟! [نه]، بلكه خودشان ستمكارند! (50)

گفتار مؤمنان، وقتى به سوى خدا و پیامبرش خوانده شوند تا میانشان داورى كند، تنها این است كه مى‏گویند: «شنیدیم و اطاعت كردیم!» اینانند كه رستگارند. (51)

و كسى كه خدا و فرستاده او را فرمان برد، و از خدا بترسد و از او پروا كند، آنانند كه خود كامیابند (52)

و با سوگندهاى سخت ‏خود به خدا سوگند یاد كردند، كه اگر به آنان فرمان دهى بى شك [براى جهاد] بیرون خواهند آمد؛ بگو: سوگند مخورید؛ اطاعتى پسندیده [بهتر است] كه خدا به آنچه مى‏كنید داناست! (53)

بگو: خدا و پیامبر را اطاعت كنید پس اگر پشت نمودید [بدانید كه] بر عهده اوست آنچه تكلیف شده و بر عهده شماست آنچه موظف هستید [پیامبر مسؤول اعمال خویش است و شما مسؤول اعمال خود]! و اگر اطاعتش كنید، راه خواهید یافت؛ و بر فرستاده [خدا] جز ابلاغ آشكار [ماموریتى] نیست! (54)

خدا به كسانى از شما كه ایمان آورده و كارهاى شایسته كرده‏اند وعده داده است كه حتماً آنان را در این سرزمین جانشین [خود] قرار دهد، همان گونه كه كسانى را كه پیش از آنان بودند جانشین [خود] قرار داد؛ و آن دینى را كه برایشان پسندیده است، به سودشان مستقر كند؛ و بیمشان را به ایمنى مبدل گرداند [تا] مرا عبادت كنند و چیزى را با من شریك نگردانند و هر كس پس از آن به كفر گراید آنانند كه نافرمانند (55)

و نماز را برپا كنید و زكات را بدهید و پیامبر [خدا] را فرمان برید تا مورد رحمت قرار گیرید (56)

و مپندار كسانى كه كفر ورزیدند [ما را] در زمین درمانده مى‏كنند! جایگاهشان در آتش است، و چه بد بازگشتگاهى است! (57)

اى كسانى كه ایمان آورده‏اید قطعاً باید غلام و كنیزهاى شما و كسانى از شما كه به [سِن] بلوغ نرسیده‏اند، سه بار در شبانه روز از شما كسب اجازه كنند: پیش از نماز بامداد؛ و نیمروز كه جامه‏هاى خود را بیرون مى‏آورید؛ و پس از نماز شامگاهان؛ [این] سه هنگام برهنگى شماست؛ نه بر شما و نه بر آنان گناهى نیست كه غیر از این [سه هنگام]، گرد یكدیگر بچرخید [و با هم معاشرت نمایید]. خداوند آیات [خود] را این گونه براى شما بیان مى‏كند و خدا داناى سنجیده‏ كار است! (58)

و چون كودكان شما به [سِن] بلوغ رسیدند، باید از شما كسب اجازه كنند همان گونه كه آنان كه پیش از ایشان بودند كسب اجازه كردند؛ خدا آیات خود را این گونه براى شما بیان مى‏دارد و خدا داناى سنجیده‏ كار است! (59)

و بر زنان از كار افتاده‏اى كه [دیگر] امید زناشویى ندارند، گناهى نیست كه پوشش خود را كنار نهند، [به شرطى كه] زینتى را آشكار نكنند؛ و عفت ورزیدن براى آنها بهتر است؛ و خدا شنواى داناست. (60)

بر نابینا و لنگ و بیمار و بر شما ایرادى نیست كه از خانه‏هاى خودتان بخورید؛ یا از خانه‏هاى پدرانتان، یا خانه‏هاى مادرانتان، یا خانه‏هاى برادرانتان، یا خانه‏هاى خواهرانتان، یا خانه‏هاى عموهایتان، یا خانه‏هاى عمه‏هایتان، یا خانه‏هاى داییهایتان، یا خانه‏هاى خاله‏هایتان، یا آن [خانه‏هایى] كه كلیدهایش را در اختیار دارید، یا [خانه] دوستتان، [هم چنین] بر شما باكى نیست كه با هم بخورید یا پراكنده؛ پس چون به خانه‏هایى [كه گفته شد] در آمدید، به یكدیگر سلام كنید، درودى كه نزد خدا مبارك و خوش است! خداوند آیات [خود] را این گونه براى شما بیان مى‏كند امید كه بیندیشید! (61)

جز این نیست كه مؤمنان كسانى‏اند كه به خدا و پیامبرش گرویده‏اند و هنگامى كه با او بر سر كارى اجتماع كردند تا از وى كسب اجازه نكنند نمى‏روند؛ در حقیقت كسانى كه از تو كسب اجازه مى‏كنند آنانند كه به خدا و پیامبرش ایمان دارند! پس چون براى برخى از كارهایشان از تو اجازه خواستند به هر كس از آنان كه خواستى اجازه ده، و برایشان آمرزش بخواه كه خدا آمرزنده مهربان است! (62)

خطاب كردن پیامبر را در میان خود مانند خطاب كردن بعضى از خودتان به بعضى [دیگر] قرار مدهید؛ خدا مى‏داند [چه] كسانى از شما دزدانه [از نزد او] مى‏گریزند! پس كسانى كه از فرمان او تَمَرُد مى‏كنند، بترسند كه مبادا بلایى بدیشان رسد، یا به عذابى دردناك گرفتار شوند! (63)

هُش‏دار كه آنچه در آسمانها و زمین است از آن خداست؛ به یقین آنچه را كه بر آنید مى‏داند و روزى كه به سوى او بازگردانیده مى‏شوند؛ آنان را [از حقیقت] آنچه انجام داده‏اند خبر مى‏دهد و خدا به هر چیزى داناست! (64)

-------------------------------------------------------------------------------

[1] در تفسیر جامع البیان محمد جریر طبری و همچنین در تفسیر سیوطی درباره آیه 26 سوره نور به نقل از ابن عباس گفته شده : سخن بد از برای مردان بد و مردهای بد از برای سخنان بد ؛ اعمال خبیثه از برای خبیثین و طَّیِّب از برای اعمال طَّیِّبین ؛ و از مجاهد گفته شده: سخنان بد برای خبیثین از مردم و سخنان نیک برای طَّیِّبین از مردم ؛ از ابن ابی نجیح گفته شده: سخنان طَّیِّب اگر از کافر و یا مومن صادر شده باشد پس آن از برای مومن است و سخنان خبیث اگر از کافر و یا مومن صادر شده باشد پس آن از برای کافران است!

منبع : www.word-god-merciful2.mihanblog.com